LENGA PARLADA / LENGA VIVA

Recueil de 40 dialogues : Occitan - Editeur : Grelh Roergàs, n°78 - Parution : 2024 - Couverture : Stéphane Casagranda (12390 Rignac)

" Dins mos romans i a de dialògs, de convèrsas. Es pas la resulta d’una causida. Los personatges parlan espontanèament, naturalament, coma dins la vida. Perqué raportar çò que dison quand eles meteisses o pòdon dire ? La paraula es la vida. Sens paraula, i a pas de lenga viva. "

"Vaquí l’explicacion del títol Lenga parlada / Lenga viva, quaranta tròces de vida, quaranta dialògs que fan de ziga-zagas, que prenon de camins diferents, serpentoses o bartassièrs, entre d’interlocutors tan diferents (dròlles, joves, adultes, parents, celibataris, retirats…), sus de tèmas d’una granda varietat, quaranta scènas que d’unas nos pòdon susprene, que totas nos interpèlan sus çò que disèm, çò que pensam, çò que fasèm, çò que sèm, de dialògs que fan viure la lenga, naturalament, intensament, e nos fan soscar a l’encòp". Extraches de l’avantprepaus

Oblidem pas lo caractèr teatral d’aquelas scenetas que prendràn encara mai de sabor, un còp oralizadas, un còp representadas (veire Suggestions "teatralas" a la pagina 129).

LA LENGA MIRGALHADA DE FERRAN DELÈRIS

Étude linguistique : Occitan - Editeur : Grelh Roergàs, n°73 - Parution : 2023 - Couverture : Stéphane Casagranda (12390 Rignac)

Dempuèi son primièr roman, Lo barracon (IEO, n°133, 1996), Sèrgi Gairal nos propausa una granda varietat d’obratges, romans tot en occitan o bilingües, reviradas (de l’occitan a l’espanhòl, de l’espanhòl a l’occitan), de recuèlhs, d’istorietas, de mots crosats, de tèxtes, Tròces de vida (Grelh Roergàs, n°69, 2021, amb vint tròces enregistrats per el sus YouTube). Cambiar d’activitat d’escritura per far viure la lenga, la defendre e la transmetre, es aquò la tòca de Sèrgi Gairal. Ne balha la pròva a la fin de 365 istorietas nòstras (Grelh Roergàs, n°41, 2012), dins sas "Activitats per aprene o per jogar", mas tanben a la fin de Tròces de vida dins sas "Suggestions pedagogicas". E qué dire de Lo Professor Cric (Grelh Roergàs, n°52, 2017), d’aquel papagai Cric qu’ensenha a sa companha Crac a parlar corrèctament ?

Aqueste còp, nos propausa quicòm d’encara mai diferent, l’estudi de la lenga d’un escrivan de tria, Ferran Delèris (1922-2009), pus precisament l’estudi d’un aspècte de la lenga de Ferran Delèris, los imatges. Escriu dins l’avantprepaus : « Ai tornat legir sos obratges, ai tornat descobrir e saborejar la lenga mirgalhada de Ferran Delèris. Disi plan "saborejar", qu’es una lenga imatjada plan mai que cap d’autra, una de las caracteristicas màgers de son estil… »

La lenga mirgalhada de Ferran Delèris, a l’encòp florilègi d’imatges e estudi lingüistic a saborejar pel plaser e, perqué pas, per aprene o melhorar la coneissença de la lenga, compte tengut del caractèr pedagogic d’un tal obratge.

TRÒCES DE VIDA

Recueil de textes : Occitan - Editeur : Grelh Roergàs, n° 69 - Parution : 2021 - Couverture et montage audio : Stéphane Casagranda (12390 Rignac) - Enregistrement audio : CFM Radio à Villefranche de Rouergue (12200)   

Tròces de vida, quarante "tranches de vie", des souvenirs, des anecdotes, des scènes et des situations diverses, une grande variété de thèmes qui nous amène à réfléchir sur la vie, justement. Des tranches de vies qu’on peut lire, et une sélection de vingt d’entre elles qu’on peut écouter. En effet, l’écrit ne suffit pas pour faire vivre une langue, encore moins pour l’apprendre. Pour l’enseigner et la transmettre, des témoignages oraux sont indispensables. Il y a aussi et tout simplement le plaisir d’entendre la langue. La version audio est accessible sur ce site en cliquant sur la pastille ci-contre ou ici, sur Seleccion Audio

***

Tròces de vida, lo vinten obratge de Sèrgi Gairal. Après una tièira de romans de tèmas variats, tot en occitan o bilingües, après la revirada de Dòn Quichòt (tròces causits) e dels Entremeses de Cervantes, après un recuèlh de mots crosats, un recuèlh d’istorietas, nos ofrís aicí, un ramelet de quaranta tèxtes, "de remembres, d’anecdòtas, de testimoniatges, de scènas e situacions divèrsas, recentas o ancianas, comunas o excepcionalas, realas o somiadas, urosas o malurosas, una granda varietat de tèmas, lo rebat de nòstra vida de dròlles, de joves, d’adultes e de vièlhs." Tròces de vida, lo rebat de nòstra vida a un moment donat.

Dins l’avantprepaus Sèrgi Gairal precisa que "l’escrich sufís pas per far viure una lenga, encara mens per l’aprene. Per parlar de lenga viva, la cal ausir. Per l’ensenhar e la transmetre, cal dispausar de testimoniatges orals." Es per aquò que propausa una version audio d’una seleccion de vint tèxtes del recuèlh qu’òm pòt escotar sus aqueste site en clicant sus la pastilha Seleccion Audio, un ramelet oral per far viure la lenga encara mai, encara melhor, o pel plaser de l’ausir, tot simplament.

NÒU CONTES DE NADAL D’ENDACÒM MAI

Recueil de neuf contes de Noël célèbres d’autres pays - Editeur : IEO Tarn - Parution : 2014

Neuf contes traduits en occitan, avec la version originale et la traduction en vis-à-vis, par trois collègues, Bernard Vernières (Castres), Aline Bugarel (Rodez), Serge Gayral (Villefranche de Rouergue) ; un allemand, un anglais, un danois, un espagnol, un anglais (américain), un italien, deux russes, un suédois.

***

Aqueste recuèlh es nascut de l’idèa d’aclimatar en tèrra d’òc de contes de Nadal venguts d’endacòm mai. Contes de diferentas lengas e culturas, d’autors d’auçada internacionala, dont doas femnas de letras, prèmi Nobèl de literatura.

N’avèm recampats nòu, per òrdre alafabetic de lor país d’origina, d’Alemanha a Suèda, representatius del sègle dètz-e-noven e de la debuta del sègle vinten, de Grimm a Selma Lagerlöf, illustrant la dobla tradicion de la grépia e de l’arbre de Nadal, l’avet.

Dins una amira pedagogica, los presentam dins lor lenga d’origina e dins una revirada lengadociana pròcha de l’original, acompanhada d’un glossari, per facilitar lo dialòg entre las lengas e la lenga nòstra, venguda per l’escasença modèste caireforc de culturas.

MOTS CROSATS D’ÒC 

Recueil de mots croisés - Editeur : Grelh Roergàs, n°45 - Parution : 2014 - Couverture : Stéphane Casagranda (12390 Rignac)

Deux cents grilles, dont cinq de type différent, pour les amoureux de la langue, avec des grilles thématiques en forme de croix occitane. Encore un ouvrage différent au service de la langue.

***

Dempuèi un vintenat d’ans, Sèrgi Gairal escriu de romans, per far viure la lenga, mas tanben la transmetre.

Es justament per aquela rason qu’en 2012 nos porgiguèt un obratge diferent, 365 istorietas nòstras, un recuèlh d’istorietas, concebut coma un aplech pedagogic.

Amb MOTS CROSATS D’ÒC, contunha dins aquela dralha, per nos permetre a l’encòp de nos distraire e d’aprene, amb una tièira d’activitats individualas o collectivas que los mots crosats nos ofrisson.

L’obratge conten cinc menas de grasilhas, de 40 grasilhas caduna, de grasilhas classicas en 5x5, 8x8, 10x10, e de grasilhas en forma de crotz occitana, en 9x9 e 13x13. 200 grasilhas en tot !

Per subrepés, la mitat de las grasilhas en 9x9, se rapòrtan a un tèma, çò que permet d’aprigondir un camp lexical, per exemple ; e, per la mitat de las grasilhas en 13x13, lo vocabulari es tirat d’una òbra literària de vint autors nòstres.

365 ISTORIETAS NÒSTRAS

Recueil bilingue de blagues : Occitan / Français - Editeur : Grelh Roergàs, n°41 - Parution : 2012 - Couverture : Stéphane Casagranda (12390 Rignac)

Une langue vit aussi à travers les blagues que l’on raconte, que l’on entend, que l’on lit. Une blague c’est la langue de chaque jour et c’est la vie, présentée d’une certaine manière. Elle nous fait rire ou sourire, mais peut nous faire réfléchir aussi. Ce recueil, qui sert à tout cela, propose également des activités à caractère pédagogique pour apprendre ou pour jouer.

***

Rire, sorire, aprene : tot un programa !

« Transmetre una lenga es una carga pesuga. L’ensenhaire ne sap quicòm ! Per aprene coma per ensenhar, cadun a sa recèpta… » escriu Iveta Balard dins lo prefaci.

La lenga de cada jorn es presenta dins totes los romans de Sèrgi Gairal, qu’aima de far parlar sos personatges, un biais d’èsser pus prèp d’eles, de los far viure encara mai. Aqueste còp, a volgut far autrament, en nos porgissent una « sceneta » per cada jorn, per nos amusar, mas tanben nos far soscar, perque, coma o escriu dins l’avantprepaus, sovent una istorieta « en qualques mots, en qualques linhas ne ditz plan mai qu’un long discors ».

Mas, aqueste obratge es pas un simple recuèlh d’istorietas, es estat concebut coma un aplech. Es aquò que ne far sa granda originalitat. L’ensenhaire d’espanhòl qu’èra l’autor sap que per estudiar una lenga cal variar los supòrts. Se contenta pas de nos dire qu’una istorieta ne pòt èsser un ; nos explica cossí, a la fin del recuèlh, amb una tièira d’activitats tan ludicas coma pedagogicas, a practicar individualament o, encara melhor, collectivament.

Rire amb una istorieta, jogar, soscar, e mai aprene, tot un fum de possibilitats e de bons moments, qué demandar de mai ?